iPrice Group dự báo trong năm 2020 sẽ mang đến nhiều nét mới trong cách các công ty thương mại điện tử cạnh tranh và kinh doanh (Ảnh minh họa)

Tiến vào thập kỷ mới, ngành thương mại điện tử Việt Nam cũng sẽ đồng thời tiến vào một kỷ nguyên mới trong xu hướng cạnh tranh và cơ hội phát triển. Theo nhận định của Công ty so sánh và tìm kiếm iPrice Group, năm 2019 vừa qua là một năm với rất nhiều biến động của thị trường thương mại điện tử Việt Nam. Bắt đầu với sự xuất hiện của Voso.vn mang tham vọng trở thành số 1 Việt Nam, đến các thương vụ gọi vốn thành công của Sendo, Tiki, Lozi, và kết thúc bằng việc đóng cửa bất ngờ của Lotte.vn và Adayroi.

Trước tình hình đó, 2020 hứa hẹn sẽ mang đến nhiều nét mới trong cách các công ty thương mại điện tử cạnh tranh và kinh doanh. iPrice - công cụ tìm kiếm sản phẩm và so sánh giá hiện đã có tại Việt Nam và sáu quốc gia khác gồm Malaysia, Singapore, Indonesia, Thailand, Philippines và Hong Kong, mới đây đã dự đoán 3 xu hướng chính của thương mại điện tử Việt Nam trong năm mới 2020.

Lợi nhuận đóng vai trò quan trọng hơn

Các năm qua, mặc dù liên tục nhận được các khoản đầu tư khủng và phá nhiều kỷ lục về lượng người sử dụng, các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn chưa bao giờ đạt lợi nhuận dương. Trong năm 2018, tổng mức lỗ của bốn công ty Lazada Việt Nam, Tiki, Shopee Việt Nam và Sendo lên đến 5.000 tỷ đồng.

Trong bối cảnh cần đào tạo người tiêu dùng về thương mại điện tử thì việc các công ty thương mại điện tử chịu lỗ nhiều năm là dễ hiểu. Tuy nhiên, thị trường năm 2019 đã có những biến chuyển lớn có khả năng gây ảnh hưởng đến chiến lược “đốt tiền” này. Nguyên nhân một phần bắt nguồn từ việc startup kỳ lân WeWork hồi giữa năm ngoái bị phát hiện lỗ nặng và không cho thấy triển vọng đạt lợi nhuận. Sự kiện này buộc các nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn nhằm tránh gặp phải một WeWork thứ hai.

Xu hướng đó lặp tức gây ảnh hưởng đến giới startup công nghệ châu Á. Tại Ấn Độ, hai công ty trước đó đang phát triển nhanh là startup gọi xe Ola và startup đặt phòng OYO cắt giảm hàng nghìn nhân sự nhằm giảm lỗ.

Tại Indonesia, sàn thương mại điện tử Bukalapak mới đây cũng cho thôi việc 250 nhân viên. Giải thích cho quyết định này, ông Teddy Oetomo, Giám đốc Chiến lược của công ty, cho biết họ muốn nhắm đến mục tiêu phát triển bền vững thay vì chỉ tăng trưởng ngắn hạn như trước.

Còn tại Việt Nam, việc liên tiếp Adayroi và Lotte.vn đóng cửa do công ty chủ quản thay đổi định hướng kinh doanh là những chỉ báo đầu tiên cho xu hướng tập trung hơn vào những hoạt động kinh doanh có lãi.

Tiến vào năm 2020, các công ty thương mại điện tử top đầu Việt Nam được nhận định vẫn có dư dả tiền để “đốt”. Tuy nhiên, đứng trước xu hướng chung, iPrice Group dự đoán các công ty này sẽ dần chuyển sang theo đuổi các mục tiêu lợi nhuận cụ thể thay vì chỉ chạy đua về lượng người dùng như trước.

Giao hàng nhanh tiếp tục là yêu cầu bắt buộc

Theo một nghiên cứu được iPrice Group và Parcel Perform đồng thực hiện vào năm 2018, có đến 34,1% người mua hàng trực tuyến tại Đông Nam Á chưa hài lòng với các dịch vụ chuyển phát hàng thương mại điện tử. Cũng theo nghiên cứu này, Việt Nam đứng áp chót trong khu vực về thời gian giao hàng trung bình.

Xét về số lượng người dùng, MoMo đang nắm vị trí quán quân trong các ví điện tử tại Việt Nam, với hơn 13 triệu người dùng, liên kết trực tiếp với hơn 20 ngân hàng. Công ty khởi nghiệp thuần Việt này có công lớn nhất trong việc tạo ra thị trường ví điện tử, đồng thời hình thành thói quen thanh toán di động cho người dân.

Ví điện tử không chỉ có mặt ở những hàng quán lớn mà hiện diện ngay tại những hàng quán bình dân nhất.

Là sản phẩm của Công ty Cổ phần Dịch vụ di động trực tuyến (M_Service), từ năm 2008, MoMo là sản phẩm ví điện tử đầu tiên được xây dựng tại Việt Nam. Ở những năm 2010, để tạo thói quen tiêu dùng cho khách hàng, MoMo đã phải xây dựng chiến lược O2O (online to offline) vốn còn mới mẻ thời điểm đó. Công ty này liên kết hình thành một hệ thống cửa hàng MoMo trên toàn quốc, để người dân chuyển tiền cho nhau và nạp tiền vào “Ví MoMo” vẫn là khái niệm rất mới.

Tự nhận mình là một cánh tay nối dài của ngân hàng, MoMo len lỏi vào những khu vực địa lý ngân hàng chưa tiếp cận đến, đồng thời thu hút được nhóm khách hàng nhỏ mà ngân hàng chưa nhắm tới. Với chiến lược này, MoMo đã được cài lên di động của hơn 10% dân số Việt Nam.

Hình thành thói quen tiêu dùng cho người dân từ những chi tiêu vụn vặt hàng ngày, MoMo tăng trưởng không ngừng và hiện nay bắt đầu tiếp cận được nhóm khách hàng rộng lớn hơn khi chính phủ đẩy nhanh chính sách thanh toán không tiền mặt.

Mới đây, MoMo hợp tác với Khánh Hoà để người dân có thể thanh toán các dịch vụ hành chính công qua ví điện tử. Việc tiếp cận theo hướng này sẽ giúp công ty khởi nghiệp Việt mở rộng khách hàng cực kỳ nhanh chóng. Tin chắc rằng ban lãnh đạo công ty đang xúc tiến để được trở thành trung gian thanh toán cho nhiều tỉnh thành khác.

Phát triển theo hướng “siêu ứng dụng”, MoMo hiện cho người dùng thanh toán đa dịch vụ, từ vé máy bay, vé xe, thanh toán hoá đơn điện nước, mua thẻ cào,... đến thanh toán phí bảo hiểm, mua hàng trên các trang thương mại điện tử, trả tiền tại các hàng quán, siêu thị...

Payoo - nền tảng thanh toán số 1 Việt Nam

Payoo tạo nền tảng thanh toán cho các dịch vụ cơ bản của người dân.

Khác với MoMo định hướng vào người dùng cuối, Payoo - sản phẩm của Công ty Cổ phần Dịch vụ Trực tuyến Cộng Đồng Việt (VietUnion) - lại nhắm vào khối doanh nghiệp. Payoo xây dựng nền tảng để các doanh nghiệp và đối tác xây dựng các sản phẩm và dịch vụ trên đó. Hiện nay, người dân đóng tiền điện nước, Internet, thanh toán bảo hiểm,... tại gần như tất cả các cửa hàng tiện lợi, bưu cục, siêu thị bán hàng công nghệ,... đều dựa trên nền tảng do Payoo xây dựng.